مدرسه مزرعه ای کشاورز
( Farmer Field School) در مزرعه ۵۰ هکتاری کشت حفاظتی در شهرستان آق قلا برگزار گردید.
مدرسه مزرعه ای کشاورز یک رویکرد آموزشی مشارکتی است که گروهی از کشاورزان و تولیدکنندگان محصولات کشاورزی در مقیاس کوچک را در یکی از مزارع پایلوت و الگویی کشاورزان منطقه هدف گرد هم میآورد تا مشکلات تولید را از طریق کشاورزی پایدار حل کنند. همچنین در این مزرعه پژوهشگران و کارشناسان مجرب شیوه های نوین کشت را که ضامن پایداری تولیدات و حفظ آب و خاک می باشد به کشاورزان آموزش می دهند. رویکرد FFS فضایی را برای یادگیری گروهی عملی، تقویت مهارتهای مشاهده و تحلیل انتقادی و بهبود تصمیمگیری توسط جوامع محلی ارائه میدهد. این مدرسه روز سه شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مزرعه ۵۰ هکتاری کشت حفاظتی روستای قانقرمه شهرستان آق قلا واقع در ۲۰ کیلومتری شهرستان گرگان مرکز استان گلستان برگزار گردید. این رویداد در مزرعه آقای قربانگلدی توسلی کشاورز پیشرو منطقه با حضور جمعی از کشاورزان محلی برگزار گردید و در باره ضرورت استفاده از روشهای کشاورزی حفاظتی در منطقه خشک ونیمه خشک شمال استان آموزشهای لازم به آنها توسط دکتر محمد اسماعیل اسدی، پژوهشگر ارشد و بین المللی کشاورزی حفاظتی استان و همچنین مهندس محمد مهدی میرزایی کارشناس ارشد کشاورزی حفاظتی مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان آق قلا به کشاورزان داده شد. در این مزرعه نمونه سه کشت گندم ۳۳ هکتار ، گلرنگ ۹ هکتار و کینوا ۸ هکتار به صورت بی خاک ورزی و بدون دستکاری مکانیکی خاک در پاییز و زمستان ۱۴۰۲ کشت گردیده است. این مزرعه فاقد منابع آب سطحی و زیرزمینی بوده وکلا به صورت دیم ومتکی بر آب سبز می باشد. کارنده بی خاک ورز نیز سندان که تولید داخل استان می باشد بوده و کشاورز پیشرو آقای قربانگلدی توسلی توانسته است با ترویج این روش امسال ۱۰۰۰ هکتار از اراضی دیم استان را به صورت بی خاک ورزی برای سایر کشاورزان کشت نماید. آقای دکتر اسدی در این مدرسه خطاب به کشاورزان گفتند ما با این تغییرات اقلیمی پیش رو چاره ای جز روی آوردن به سامانه کشاورزی حفاظتی نداریم زیرا در این روش چون خاک برگردان نمی شود رطوبت خاک حفظ شده و شرایط برای جوانه زنی و رشد بهینه انواع گیاهان فراهم می گردد همچنین به خاطر حفظ بقایای گیاهی میزان تبخیر کاهش یافته و از ظرفیت زیستی خاک برای پایداری ساختمان خاک و افزایش ماده آلی خاک استفاده بهینه می گردد. آقای دکتر اسدی در ادامه افزودند گیاهانی که در این مزرعه می بینید مخصوصا گلرنگ وکینوا حداقل نیاز آبی را داشته و سازگاری مناسبی با شرایط خاکهای شور و خشک منطقه آق قلا دارند. گیاه گلرنگ بومی کشور بوده و هم گلچه آن و هم دانه های آن برای استحصال روغن مورد استفاده قرار می گیرد. در پایان این کلاس مزرعه ای بحث و تبادل نظر بین کشاورزان و پژوهشگران وکارشناسان صورت گرفت و به کلیه سوالات کشاورزان پاسخ مناسب داده شد و کشاورزان وعده دادند که در سال زراعی جاری به شیوه نوین کشاورزی حفاظتی روی آورده و چون هزینه های تولید آنان با این روش کاهش می یابد موجب افزایش بهره وری مزارع آنان خواهد گردید. کشاورزان از قسمتهای مختلف این مزرعه بازدید نموده و با روش کشت بی خاک ورزی آشنایی پیدا نمودند.
نوشتهها
برگزاری کارگاه آموزشی کشاورزی حفاظتی در سالن اجتماعات دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج با حضور اساتید و پژوهشگران و دانشجویان کارشناسی، ارشد و دکتری رشته های مختلف دانشکده.
در تاریخ دوشنبه ۲۷ فروردین ۱۴۰۳ یک کارگاه آموزشی نیمروزه توسط آقای دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر بین المللی کشاورزی حفاظتی در دانشگاه یاسوج برگزار گردید.
در این کارگاه که با حضور اساتید گروههای مختلف دانشکده و همچنین پژوهشگران مرکز تحقیقات کشاورزی و دانشجویان کارشناسی، ارشد ودکتری رشته های مختلف دانشکده کشاورزی برگزار شد آقای دکتر اسدی ضمن برشمردن اهمیت خاک به عنوان یک منبع تامین غذا و فیبر انسانها و میزبان بودن ۲۵ درصد تنوع زیستی یادآورگردیدند که برای حفظ این منبع حیاتی باید صرفا از نگاه برگزاری رویداد و سخنرانی و شعار به عملگرایی روی آوریم وتمامی اهتمام ما و مسئولین به حفاظت از این منبع تجدید ناپذیر باشد زیرا خاکها منبع امنیت غذایی انسانها می باشند. بدین جهت چاره ای جز رویکرد کشاورزی حفاظتی نمی باشد تا ضمن تولید پایدار از خاکها نیز حفاظت نماییم و سازگاری خوبی با محیط زیست و همچنین تغییرات اقلیمی رخ داده وپیش رو داشته باشیم. در این سیستم کشاورزی با حداقل دستکاری مکانیکی خاک و کاشت به صورت بی خاک ورزی و همچنین حفظ بقایای گیاهی به عنوان خاکپوش و همچنین استفاده از تناوب زراعی می توان به تولید پایدار دست یافت. در این کارگاه آقای دکتر اسدی ضمن تشویق دانشجویان دوره کارشناسی ارشد و دکتری به اختصاص رساله و پایان نامه دوران تحصیل خود به پژوهشهایی در زمینه خدمات اکوسیستمی کشاورزی حفاظتی و همچنین نتایج آن در پایداری تولیدات کشاورزی و حفظ خاک آمادگی خود را برای راهنمایی ومشاوره دادن به دانشجویان اعلام نمودند. در پایان این کارگاه دو ساعته بحثو تبادل نظر بین نقاط قوت و ضعف سیستمهای کشاورزی حفاظتی و راهکارهای توسعه آن در استان کهگیلویه و بویر احمد ودر بین کشاورزان این منطقه صورت گرفت.
کشت حفاظتی گلرنگ در تناوب غلات دیم برای نخستین بار در شهرستان آق قلا استان گلستان
روز مزرعه کشت حفاظتی گلرنگ در تاریخ سه شنبه 19 اردیبشهت 1402 در مزرعه دیم بی خاک ورزی گلرنگ در آق قلا با حضور برخی کشاورزان منطقه و کارشناسان مدیریت جهاد کشاورزی آق قلا و با تدریس دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر برجسته بین المللی کشاورزی حفاظتی استان گلستان و آقای مهندس محمد مهدی میرزایی کارشناس ارشد شاغل در مرکز ترویج و خدمات جهاد کشاورزی گرگان بوی برگزار گردید. کشت حفاظتی گلرنگ در تناوب غلات دیم برای نخستین بار در شهرستان آق قلا و در مزرعه آقای قربانگلدی توسلی کشاورز پیشرو این شهرستان صورت گرفته است. این مزرعه در تاریخ اول آذر 1401 با خطی کار بی خاک ورز سندان که تولید صنعتگران داخل استان گلستان می باشد و با میزان مصرف 25 کیلو بذر در هکتار صورت گرفت. آقای دکتر محمد اسماعیل اسدی در این زمینه اظهار داشت: تناوب زراعی در دیمزارهای مناطق خشک و نیمه خشک شمال استان گلستان محدود است و عمدتاً شامل غلات دیم – آیش و یا غلات دیم – آفتابگردان و کنجد است، لذا معرفی گیاه تناوبی جدید می تواند گزینه های کشاورز دیمکار را افزایش دهد. از طرفی کشور ما وابستگی شدیدی به واردات روغنهای خوراکی و دانه های روغنی وارداتی نظیر کلزا، آفتابگردان، سویا و پنبه دارد لذا معرفی و ورود یک دانه روغنی بومی کشور که با شرایط کم آبی این مناطق سازگار باشد می تواند کمک شایانی به کشاورزان نماید. وی با بیان اینکه ما چاره ای جز انطباق با شرایط تغییرات اقلیمی رخ داده و پیش رو که کمبود بارش و افزایش دما را در پی دارد نداریم باید روی به کشتهای کم آب و سازگار با شرایط جدید بیاوریم که یکی از گزینه های بسیار مناسب کشت گیاه روغنی گلرنگ می باشد. بنابراین کاشت گلرنگ برای اولین بار در شهرستان آق قلا به صورت مزرعه آموزشی در تناوب با گندم دیم و به صورت بی خاک ورزی (بدون دستکاری خاک و بدون آتش زدن بقایای گیاهی) صورت گرفت .آقای دکتر اسدی افزود: گلرنگ در تناوب با گندم می تواند سیکل زندگی آفات، بیماریها و علفهای هرز این محصول را مختل نماید سیستم ریشه ای متراکم و عمیق گلرنگ ، بافت خاک و منافذ آن را بهبود بخشیده و در حالت کشت بی خاک ورزی، ریشه های قوی گلرنگ، نظیر زیرشکن در سست و لق کردن طبقات سخت و غیر قابل نفوذ خاک عمل می کند. ضمنا بقایای برجای مانده از کشت قبلی چون سطح خاک را همچون خاکپوش می پوشاند باعث کاهش میزان تبخیر از سطح خاک شده و باعث افزایش ظرفیت نگهداشت رطوبت در خاک می گردد. آقای دکتر اسدی در ادامه گفت:
گلرنگ با نام علمی (Carthamus tinctorius (L.) گیاهی یک ساله متعلق به خانواده آستراسه بوده و عمدتا” دانه آن جهت تهیه روغن های خوراکی و دانه پرندگان استفاده می شود. برگهای آن به صورت پهن و موجدار است.گلهای آن زرد رنگ و مایل به قرمز است. رگبرگهای گیاه در زیر قرار دارد. این گیاه از قدیم در کشورهای هندوستان، ایران، خاورمیانه و شرق آفریقا کشت می شده و به همین علت و به دلیل فراوانی گونه های مختلف (در حدود ۳۶ گونه) مبدأ آن را آسیا می دانند. گلرنگ جزو گیاهان بومی ایران بوده و طبق تحقیقات صورت گرفته ایران یکی از مراکز تنوع این گیاه است. در اکثر مناطق کشور توده های محلی وجود داشته و اسامی محلی گلرنگ شامل کاچیره، کاجیره، کاجره، کازیره، کاپیسه، کاژیره، کاغله، کاغاله، کاخلی، قاقلی، هِچْک، پَلْم (با پَلِم به معنای آقطی فرق دارد)، مُعَصفَر، گُل عُصفُر، گل کِویشَک، قرطم، خِسک، خِسق می باشد. این گیاه در بعضی از استانهای جنوبی مانند سیستان و بلوچستان هِچْک ودر کرمان گل خِشت نیز نامیده میشود. روغن این گیاه دارای چربیهای اشباعنشده فراوان است. وضعیت زراعت گلرنگ در جهان طی دوره ۱۰ ساله نشان می دهد که سطوح زیر کشت این محصول و به تبع آن میزان تولید دانه آن متغیر بوده است. اکثر سطح زیر کشت گلرنگ در جهان به صورت دیم است که به همین دلیل میانگین عملکرد دانه نیز تابعی از شرایط جوی است ضمن اینکه خرید این دانه در اکثر کشورها تضمینی و تحت حمایت دولت نبوده (به جز کشور ما) و قیمت آن نوسان های زیادی دارد. در سال های اخیر کشت گلرنگ توسعه سریعی داشته که بیشترین سطوح زیر کشت مربوط به استانهای اصفهان، خراسان،کردستان وکرمانشاه بوده است. دکتر اسدی با بیان اینکه کشت گلرنگ در اراضی دیم می تواند تامین کننده بخشی از روغن مورد نیاز کشور باشد، خاطرنشان کرد: گلرنگ گیاهی چند منظوره بوده و علاوه بر تولید روغن مصارف صنعتی و دارویی و بهداشتی نیز دارد. همچنین از رنگیزه های موجود در گلچه های آن بعنوان ماده رنگی طبیعی استفاده می شود. ارقام بدون خار گلرنگ نظیر گلدشت و صفه قابلیت برداشت گلچه ها را نیز دارندو با قیمت مناسب از کشاورزان خریداری می شود. دکتر اسدی اضافه نمود از آنجایی که در سال زراعی جاری یعنی 02-1401 منطقه با خشکسالی شدید مواجه بوده و میزان بارندگیهای سال زراعی جاری تا نیمه اردیبهشت امسال نسبت به دراز مدت 50 درصد کاهش نشان می دهد مزرعه مورد نظر به لحاظ کشت با دستگاه کشت مستقیم، کود دهی به موقع و مبارزه با علفهای هرز وجین کاری انتظار عملکرد گلچه به میزان 100 کیلو در هکتار و دانه تا 5/1 تن در هکتار می رود. مزرعه در پایان خرداد سال جاری با کمباین های غلات برداشت می گردد.
هماهنگی اداره آموزش و ترویج شهرستان دشتستان و رئیس انجمن گندمکاران استان بوشهر و با حضور رئیس اداره مکانیزاسیون استان، مروجان،کارشناسان، کشاورزان شهرستانهای دشتستان، تنگستان، بوشهر، دشتی و تعدادی از کشاورزان و کارشناسان جنوب استان فارس کارگاه آموزشی کشاورزی حفاطتی در حومه برازجان استان بوشهر در تاریخ چهارشنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۲ برگزار شد. در این کارگاه،دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگربین المللی حوزه کشاورزی حفاظتی در رابطه با ارزش و اهمیت خاک و آب به عنوان منابع ذی قیمت و بدون جایگزین پایه تولیدات کشاورزی و همچنین زیست بنیان محیط زیست و میراث گذشتگان و امانت آیندگان بطور مبسوط توضیحاتی ارائه کرد و گفت خاک یک منبع تجدید ناپذیر زنده بوده و تامین کننده بیش از ۹۵ درصد غذای ما و همچنین میزبان ۲۵ درصد تنوع زیستی کره زمین میرباشد که با تهدیداتی از جمله عملیات خاک ورزی غیر معقول و تبدیل اراضی و تغییر اقلیم و آتش سوزی ها روبرو بوده و امروزه لزوم حفاظت از آن بیش از پیش احساس می گردد ودر این راه کشاورزان و باغداران نقش اصلی حفاظت از این منبع پایه را به عهده دارند. دکتر اسدی در ادامه ضمن برشمردن مزایای حفاظت از خاک آب و کشاورزی حفاظتی و فعالیتهای انجام شده در دنیا و ایران وچشم انداز آینده این روش کشاورزی را تشریح کرد وگفت چون میزان تبخیر سالیانه استان بوشهر بیش از ۳۰۰۰ میلیمتر می باشد و میزان بارندگی زیر ۲۵۰ میلیمتر می باشد لزوم حفظ آب اندک و کاهش تبخیر برای همه کشاورزان و باغداران این استان ضروری است و چاره ای جز مدیریت ارتقای کربن آلی خاک نیست که این امر فقط از طریق کشاورزی حفاظتی شامل حداقل دستکاری خاک( بی خاکورزی) و حفظ بقایای گیاهی کشت قبلی و رعایت تناوب زراعی صورت می گیرد. آقای دکتر اسدی ضمن ارایه راهکارهایی برای پیشبرد توسعه کشاورزی حفاظتی در استان گرمسیری بوشهر لزوم ایجاد مزارع پایلوت حفاظتی در مزارع کشاورزان پیشرو نظیر خداکرم آذرباد واقع در برازجان را متذکر شدند. در پایان این کارگاه یک روزه که در زیر سایه یک درخت کنار ۶۰ ساله برگزار گردید سوال و جواب چند سویه بین کشاورزان، کارشناسان و مسئولین استانی به عمل آمد و از سوی چند کشاورز پیشرو وعده داده شد که طی سال زراعی پیش رو چندین هکتار به صورت حفاظتی کشت خواهد گردید.
آخرین مقالات
- Optimizing sustainability in rice-based cropping systems: a holistic approach for integrating soil carbon farming, energy efficiency, and greenhouse gas reduction strategies via resource conservation practices.26 ژوئن 2024 - 3:40 ب.ظ
- Conservation Agricultural Practices Influencing the Seasonal Weed Dynamic and Productivity of Wheat in the Trans Indo-Gangetic Plains of India20 ژوئن 2024 - 11:51 ق.ظ
آمار پرتال
- 15
- 20
- 280
- 1,784
- 335,218
- 6 تیر 1403