در روز پنجشنبه 14 تیر 1403 بیش از یک صد نفر از کشاورزان و مربیان ترویج کشاورزی مناطق مختلف شرق استان اصفهان در آموزش شیوه های کشاورزی حفاظتی با تدریس دکتر محمد اسماعیل اسدی، پژوهشگر و مدرس بین المللی کشاورزی حفاظتی شرکت کردند. این کشاورزان و کارشناسان ترویجی که از شهرهای اصفهان، نایین، کوهپایه، ورزنه، خور و بیابانک، جرقوقه، هرند، اردستان و برخوار بودند در مزرعه 4 هکتاری پنبه کشت شده به روش بی خاک ورزی در بقایای گندم آقای حسین لکزایی کشاورز اهل روستای جماران شهرستان گنبدکاووس حضور یافته و ضمن بازدید از مزرعه با اصول کشاورزی حفاظتی و همچنین اهیمت حفظ خاک و بقایای گیاهی آشنا گردیدند. در این کارگاه آموزشی نیم روزه که با تدریس دکتر اسدی پژوهشگر مجرب و میدانی بین المللی کشاورزی حفاظتی صورت گرفت کشاورزان و کارشناسان از نزدیک با روشهای پایدار کشاورزی حفاظتی و اصول آن آشنا گردیده و از نزدیک و به طور ملموس مزایای کشاورزی حفاظتی را مشاهده میدانی نمودند. آقای دکتر اسدی در ابتدا ضمن خوش آمدگویی خظاب به کشاورزان اظهار داشت: کشاورزی ارتباط مستقیم با سفره مردم دارد لذا بدون زحمات شما کشاورزان هیچیک از ما غذایی در سر سفره خود نخواهیم داشت و هم آحاد جامعه باید قدردان زحمات شما باشند. دکتر اسدی در ادامه گفت: کاهش مواد آلی و بهم خوردن ساختمان خاک و در نتیجه فرسایش خاک مشکل اساسی در کشاورزی سنتی می باشد که راهبرد کشاورزی حفاظتی بهترین روش برای استفاده از ظرفیتهای زیستی خاک در جهت ارتقای کربن آلی خاک و در نتیجه افزایش ماده آلی خاکهای فقیر کشور می باشد. پژوهشگرمجرب گلستانی گفت : کشاورزی حفاظتی با حفظ بقایا می تواند تلفات ناشی از تبخیر آب که به میزان 50 تا 70 درصد در برخی نقاط گرم کشور و در کشت تابستانه می باشد بسیار کارآ باشد. وی ادامه داد: در سامانه کشاورزی حفاظتی که مشتمل بر سه اصل به هم پیوسته حداقل دستکاری مکانیک خاک با تکیه بر کشت بی خاک ورزی، حفظ بقایای گیاهی و رعایت اصول تناوب زراعی است این امکان را به ما می دهد که با حداقل دستکاری خاک و یا حتی بدون جابه جایی خاک در مزرعه، بستر تولید را آماده کاشت محصولات کنیم و نتیجه آن کاهش هزینه های تمام شده تولید و صرفه جویی در مصرف سوخت و حفظ منابع ارزشمند آب و خاک است. اسدی افزود: استفاده از روشهای کشاورزی حفاظتی، علاوه بر اینکه کم کردن عبور دستگاهها و ادوات کشاورزی در زمین های کشاورزی را به دنبال دارد، در مصرف نهاده های کشاورزی ، سوخت دستگاهها و ادوات کشاورزی نیز صرفه جویی می شود و نیز باعث کاهش نوبت های آبیاری عرصه های کشاورزی آبی و کاهش تبخیر آب در مزارع به ویژه مزارع دیم می شود.وی ضمن تبیین اصول کشاورزی حفاظتی به طور مفصل به تشریح اثرات مفید تغییر نگرش از کشاورزی مرسوم به کشاورزی حفاظتی بر روی میزان مصرف آب در کشاورزی که بیشترین میزان مصرف را در دنیا و در کشور دارد پرداخت و اضافه نمود: در کشاورزی حفاظتی به جای استفاده از روش های خاک ورزی رایج، از خاک ورزی های حفاظتی با رویکرد حفظ و پایداری خاک استفاده می شود، به این معنا که حداقل دستکاری و جابجایی خاک صورت می گیرد و زیر و رو شدن خاک در این روش مثل سامانه های مرسوم صورت نمی گیرد و میزان بقایای کافی محصول قبل در سطح خاک حفظ می گردد. وی تصریح کرد: هر ذره خاک دارای میلیون ها میکروارگانیسم زنده بوده که همه در تعامل شیمیایی و فیزیکی با محیط خاک است و لذا حفظ آن از اهمیت بسیار زیادی برخورداراست.پژوهشگر گلستانی با اشاره به کاهش بارندگی و تغییرات آب و هوایی در سالهای اخیر اظهارکرد: مدیریت و مصرف نادرست منابع آبی منجر به ایجاد بحران و تنش آبی در کشور شده است.وی ادامه داد: در کشور ما که با بحرانی مانند آب روبرو هستیم اجرای طرح کشاورزی حفاظتی می توانند کمک زیادی در جهت صرفه جویی این مایه حیات داشته باشد. اسدی با تاکید بر نقش کشاورزی حفاظتی در توسعه ی پایدار گفت: اگر ما به دنبال یک روش برای توسعه ی پایدار در بخش کشاورزی باشیم، به یقین طرح کشاورزی حفاظتی می تواند بهترین و مناسب ترین روش در این زمینه باشد. این پژوهشگر بخش کشاورزی افزود: کشاورزی حفاظتی یک موضوع جدید نیست بلکه یک شیوه ی کشت است که چندین دهه است در کشورهای مختلف از آن استفاده می شود. وی ادامه داد: برهم زدن خاک و شخم های پی در پی موجب فرسایش خاک، آمدن شوری به سطح خاک، افزایش فرسایش آبی و بادی و کاهش مواد آلی می شود. نگهداری بقایای کشت قبلی یکی دیگر از اصل های مهم در کشاورزی حفاظتی است که با برجا گذاشتن بقایای محصولات در سطح خاک، فعالیت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک افزایش می یابد و ضمن افزایش مواد آلی خاک به اصطلاح خاک زنده و با طراوت و سالم می ماند.دکتر اسدی ضمن نشان دادن دمای خاک در روی بقایا و زیر بقایا که اختلاف در حدود 15 درجه سیلیسیوس داشتند به کشاورزان نشان دادند که حفظ بقایا چقدر می تواند دمای خاک و پیرامون گیاه را در تابستان پایین نگه دارد. اسدی گفت: اصل سوم کشاورزی حفاظتی تنوع و تناوب محصولات زراعی است که موجب کاهش آفت و علف های هرز می شود و در دنیا کشاورزی حفاظتی را با این سه اصل می شناسند که البته کشاورزی حفاظتی در یک زمان کوتاه مدت نمی تواند در کشور رواج پیدا کند و ما برای رواج این شیوه ی کشت نیازمند فرایندهای طولانی مدت هستیم. در این کارگاه آموزشی نیمروزه کشاورزان با مشاهده حفظ رطوبت خاک در زیر بقایای گندم که به عنوان خاکپوش (مالچ) در این مزرعه پنبه استفاده شده است به اهمیت حفظ بقایای گیاهی و عدم آتش زدن آن بعد از برداشت پی بردند. همچنین کشاورزان و مربیان اصفهانی از قسمتهای مختلف مزرعه پنبه بی خاک ورزی که در تاریخ 23 خرداد 1403 با خطی کار بی خاک ورز آسکه 2200 و بدون آتش زدن بقایای گیاهی کشت گردیده است بازدید نمودندو لازم به ذکر است که این مزرعه 4 هکتاری با روش آبیاری قطره ای نواری موسوم به تیپ آبیاری می گردد.
